سپتیک تانک ساده ترین نوع تصفیه خانه تک واحدی است که معمولا جهت تصفیه فاضلاب اجتماعات کوچک یا واحدهای مسکونی منفرد بکار برده میشود و در آن تصفیه مکانیکی (ته نشینی) و تصفیه زیستی با کمک باکتری های بی هوازی همزمان در آن انجام می گیرد.
سپتیک تانک ( Septic Tank )
اولین و قدیمی ترین سیستم پیش تصفیه بی هوازی فاضلاب سپتیک تانک ساده ترین نوع تصفیه خانه تک واحدی است که برای تصفیه فاضلاب ساختمان های کوچک یا واحدهای مسکونی منفرد بکار برده می شود و در آن تصفیه مکانیکی ( ته نشینی ) و تصفیه زیستی با کمک باکتریهای بی هوازی همزمان در آن انجام می گیرد .
البته امروزه در شهرهای بزرگ با اتصال فاضلاب به اگوی شهری این موضوع برطرف شده است.
تعاریف مختلف سپتیک تانک
سپتیک تانک را در بعضی از مناطق به نام گندانبار نیز می شناسند. این قسمت جزء بخش های مهم سیستم تهویه فاضلاب در نقشه های لوله کشی می دانند.
تانک سپتیک فاضلاب یا مخزن سپتیک فاضلاب یا سپتیک تانک فاضلاب، مخزنی است که از پخش شدن فاضلاب جامد در محیط جلوگیری میکند.
به عبارت بهتر سپتیک تانک فاضلاب از طریق فعالیت باکتری های بی هوازی فاضلاب جامد را به فاضلاب مایع تبدیل نموده و تحویل طبیعت با واسطه چاه جذبی می دهد.
سپتیک فاضلاب همچون سطل زباله عمل میکند که با بسته بندی فاضلاب و تحویل آنها به باکتری های بی هوازی کمک شایانی به تصفیه فاضلاب خروجی از مجتمع های مسکونی و … می نماید.
در ساختمان های بزرگ مدرن امروزی از سپتیک تانکها بسیار استفاده می شود. اما در ایران خیلی کم مورد استفاده قرار می گیرد. زیرا آگاهی از مزیت های آن به شدت کم می باشد.
نوع کار سپتیک تانک چگونه است؟
مخزن سپتیک از حوض مستطیل شکلی تشکیل شده که فاضلاب با سرعت کمی به طور مداوم در آن جریان می یابد بطوریکه فاضلاب پس از ورود به انباره ، به علت همین کاهش سرعت جریان ، قسمتی از مواد معلق را به صورت ته نشینی از خود جدا می کند و از سوی دیگر انباره بیرون می رود .
درجه آلودگی فاضلابی که از انباره سپتیک بیرون می رود تقریبا معادل درجه آلودگی فاضلاب بیرون آمده از استخرهای ته نشینی نخستین می باشد.
مواد ته نشین شده به صورت لجن در کف انباره با کمک باکتریهای بی هوازی هضم می شود. بطوریکه انباره سپتیک حداکثر یک تا دوبار در سال نیاز به خالی کردن پیدا می کند .
چگونه طول انباره ها را پیدا کنیم؟
طول انباره های مستطیل شکل را معمولا ۲ تا ۴ برابر پهنای آن انتخاب می کنند . عمق موثر برای انباره باید حداقل ۲/۱ متر باشد . درانباره های بزرگ باید از نظر اقتصادی درحدود ۲ تا ۳ متر انتخاب گردد و همچنین فاصله سطح فاضلاب تا سقف انباره باید ۳۰ تا ۴۰ سانتیمتر باشد.
برای شفاف سازی فاضلاب معمولا انباره ها را از ۲ یا ۳ قسمت می سازند حجم قسمت اول را ۲ برابر قسمتهای بعدی انتخاب می کنند تا اینکه اولا تا حدودی نوسانهای فاضلاب را جبران نمایند و دوما آنکه مواد جامد بیشتری در آن ته نشین گردد .
مشکلی که سپتیک تانک با آن روبرو هست!!
یکی از مشکلات سیستمهای سپتیک ، وابستگی به دما میباشد. در بهترین شرایط از نظر دما و مواد آلی راندمان حذف مواد آلی در سیستمهای سپتیک ۴۰-۴۵ % میباشد.
به همین دلیل گزینه خیلی مطمئن جهت تصفیه فاضلاب و یا پیش تصفیه نمی باشد. اما در صورت وجود محدودیتهای مالی و مکانی میتوان از سیستم سپتیک استفاده نمود.
کاربرد های سپتیک تانک
سپتیک تانک یکی از پر کاربرد ترین سیستم های مورد استفاده در تصفیه فاضلاب به ویژه فاضلاب های بهداشتی – انسانی است. سپتیک تانک مخزنی است که در آن فاضلاب به کمک فرایندهایی از قبیل ته نشینی، شناور سازی و بیولوژیکی تصفیه می گردد.
از سپتیک تانکها در واحدهای ویلایی، مجتمع های اداری و مسکونی، کارگاه های عمرانی و ساختمانی، کارخانجات تولیدی و صنعتی، هتل ها و رستوران ها و در مجتمع های تفریحی و ورزشی استفاده می شود. تا بتوان از این طریق به بهداشت محیط و انسان گامی بزرگ برداشت . و دیگر نیازی به تخلیه چاه وجود نخواهد داشت.
استفاده از سپتیک تانکها در سیستم لوله کشی ساختمان و فاضلاب بسیار توصیه می شود. زیرا هم بهداشت محیط و هم به سبک زندگی انسان ها در آپارتمان ها کمک می کند.
قسمت های مهم سپتیک تانک
برای اینکه بتوانید کار تعمیر و اجرای سپتیک را انجام دهید ابتدا باید قسمت های مختلف آن را بدانید. اجزای مهم هر سپتیک تانک عبارتند از:
|
|
|
|
|
|
انواع سپتیک تانکها
سپتیک تانک ها را معمولا از نظر جنس مخزن آن به چهار دسته تقسیم می کنند.
|
|
|
|
|
|
|
مهم ترین وظیفه سپتیک تانک چیست؟!
علیرغم تنوع در جنس سپتیک تانک ها اعم از سپتیک تانک فلزی، سپتیک تانک بتنی، سپتیک تانک پلی اتیلنی , و دیگر انواع آن , وظیفه و کار اصلی سپتیک تانک فاضلاب جداسازی قسمت مایع فاضلاب از قسمت جامد و قابل ته نشینی فاضلاب هست.
آیا تفاوتی هم در نوع کارکرد آنها وجود دارد؟!
اگرچه فرآیند تصفیه آنها با یکدیگر مشابه است ولی هرکدام ویژگی ها و عیب هایی دارند که می توان به هزینه خرید، آسان بودن نصب و استفاده از آن، سرعت ساخت و اجرای سپتیک تانک، ماندگاری، سطح آب بندی و مقاومت استاتیکی بدنه اشاره کرد.
بهترین نوع سپتیک تانک
از بین این چهار سیستم سپتیک تانک پلی اتیلنی دارای ویژگی های بیشتری می باشد از قبیل:
| • مقاومت بسیار بالا در برابر خوردگی و دیواره مقاوم و سرعت بالا در ساخت آن |
| • نصب و راه اندازی به خاطر وزن سبک و راحتی در حمل |
| • عدم نیاز به ساخت اتاقک یا جداره حائل برای سپتیک تانک های دوجداره پلی اتیلن |
| • سهولت بهره برداری و تخلیه لجن از سپتیک تانک به خاطر داشتن دریچه های تخلیه |
| • بازدید و امکان جابجایی سپتیک تانک حتی چند سال پس از نصب و راه اندازی اولیه |
نحوه کارکرد سپتیک تانک پلی اتیلنی و کامپوزیتی
با ورود فاضلاب از لوله ورودی به مخزن ابتدایی که شامل حجم بیشتر تانک می شود، مواد معلق و قابل ته نشینی به نسبت وزن خود به سمت پایین حرکت کرده و در کف مخزن تجمع می یابند که به دلیل انجام فرایند های بیولوژیکی و تجزیه و مصرف مواد آلی توسط میکروارگانیسم و هم چنین تولید بیو گاز حجم این مواد به مرور زمان کاهش می یابد.
روغن و چربی ها نیز به دلیل وزن مخصوص کمتر بر روی سطح فاضلاب شناور می شوند. پس از بالا آمدن سطح فاضلاب در مخزن ابتدایی و رسیدن میزان فاضلاب به مسیر ورودی به مخزن بعدی فاضلاب وارد بخش یا مخزن بعدی می شود.
در این مخزن روغن و چربی های باقیمانده یا ذرات بسیار ریز از فاضلاب جدا گردیده و پساب زلال از خروجی مخزن خارج می شود.
موارد کاربرد سپتیک تانک
۱- تصفیه مقدماتی فاضلاب بهداشتی واحدهای مسکونی، مجتمع ها، رستوران ها برای حفاظت محیط زیست.
۲- حذف ذرات قابل ته نشینی، چربی و روغن های موجود در فاضلاب جهت جلوگیری از پر شدن سریع چاه جذبی و گرفتگی لوله ها.
۳- متعادل سازی و پمپاژ فاضلاب در سیستم های تصفیه فاضلاب از مزیت های دیگر سپتیک هست.
مکانیزم عملکرد سپتیک
ابتدا فاضلاب از طریق لوله ورودی وارد بخش اول سپتیک تانک می شود. این بخش که توسط یک دیواره جدا کننده از بخش دوم مخزن جدا شده است، حجمی برابر دو سوم از کل حجم سپتیک را دارد. با ورود فاضلاب به این قسمت اول، مواد معلق و ذرات خارجی به علت وزن بالاتر خود به سمت پایین حرکت کرده و در کف مخزن ته نشین می شوند.
روغن و چربی ها هم به علت اینکه دارای وزن مخصوص کمتر در مقایسه با فاضلاب هستند، به سمت بالا حرکت کرده و بر روی سطح شناور می شوند. تجمع مواد ته نشین شده در کف مخزن سبب به وجود آمدن توده ای از لجن شده و میکروارگانیسم ها و باکتری ها در آن تکثیر کرده و رشد می کنند.
واکنش های بیولوژیکی که در جریان تکثیر و رشد آنها اتفاق می افتد سبب می شود که مواد آلی آلاینده تجزیه شوند و فاضلاب تصفیه گردد. انجام این واکنش ها همچنین باعث تبدیل حجم قابل توجهی از لجن به بیوگاز و کمتر شدن حجم لجن می شود. بیوگاز تولید شده که اکثراً متان است به وسیله لوله خروجی بیوگاز از سپتیک خارج می شود.
در ادامه پساب بخش اول با عبور از مسیر ارتباطی تعبیه شده در دیوار جداکننده، وارد بخش دوم سپتیک تانک می شود.
در این قسمت ذرات خیلی ریز چربی و روغنی که در فاضلاب باقی مانده اند، بر روی سطح شناور می گردند. در آخر نیز پساب زلال شده به وسیله لوله خروجی از سپتیک خارج می شود.
لجن جمع شده در سپتیک تانک بعد از حدود دو سال لازم است که تخلیه شود. در زمان تخلیه بهتر است، کمی از لجن در سپتیک تانک باقی بماند.
چون این لجن دارای میکروارگانیسم ها و باکتری های تاثیرگذار در تصفیه است و تخلیه کامل آنها سبب طولانی تر شدن زمان راه اندازی مجدد بخش بیولوژیکی سپتیک می شود.
قیمت سپتیک تانک به چه عواملی وابسته هست؟!
قیمت آن به نوع خاک , میزان قطر لوله و نوع خود سپتیک تانکها بستگی دارد. با توجه برورز بودن قیمت ها نمی توان قیمت ثابت و معینی را برای آنها در نظر گرفت.
اما اگر نیاز به تهیه لیستی از قیمت انواع سپتیک دارید می توانید با ما در ارتباط باشید تا قیمت روز انواع سپتیک تانک را بررسی کنیم.
چگونه از کارکرد خوب سپتیک تانک مراقبت کنیم؟
برای اینکه سپتیک تانکها با بازدهی بالاتری کار کنند باید در طول زمانی که از آن استفاده می شود، نحوه عملکرد آن را باید بررسی کرد.
بهتر است هر ۱ یا ۲ سال برای تخلیه سپتیک تانک اقدام کنید. البته تخلیه آن به شرایط کار تانک و کیفیت و کمیت نوع فاضلاب بستگی دارد.
چگونه سپتیک تخلیه می شود؟!
تخلیه و تمیز کردن تانک از طریق پمپ یا وسایل دستی و حتی زهکشی انجام می شود. البته برای همیشه نیازی به تخلیه تمام مواد لجنی نیست. چون در بین لنجها میکروارگانیسم هایی که باعث تصفیه فاضلاب می شوند وجود دارند.